Stroom opwekken in een camper doe je zo (Simpel 4 stappen plan)

Nog te veel camperaars beginnen aan een stroomsysteem zonder goede voorbereiding. Ze zien een aanbieding voor een goedkope accu en besluiten deze aan te schaffen. Vervolgens willen ze deze accu ook thuis kunnen bijladen dus kopen ze een acculader.

Ze blijken toch niet alles op 12v te kunnen doen en vinden een stopcontactje in de camper toch wel handig, dus kopen ze een 230v omvormer.

Nu komen ze op een camping en willen ze dat de stroom uit het stopcontact rechtstreeks uit de stroompaal wordt gehaald, in plaats van dat de acculader de accu bijlaadt en de stroom uit de accu uit wordt gehaald. Dus kopen ze nog een omschakelautomaat.

Onderaan de streep zijn deze mensen vaak stukken duurder uit dan als ze eerst goed over het systeem hadden nagedacht. Een Victron Multiplus bijvoorbeeld vervangt de omvormer, acculader en omschakelautomaat. Stel dat je er later achter komt dat je deze toch nodig hebt. Dan blijf je zitten met een acculader of omschakelautomaat die je helemaal niet meer nodig hebt.

Om onnodige kosten te voorkomen is het dus belangrijk om eerst goed stil te staan bij de wensen die je hebt voor je systeem en wat het stroomsysteem moet kunnen.

In dit blog loods ik je in 4 stappen door dit proces heen. We geven antwoord op o.a. de volgende vragen:

• Welke manieren zijn er om stroom op te wekken in een camper?
• Hoe maak ik een stroomaansluiting zonder grote gaten in mijn bus te zagen?
• Hoe bepaal ik de kabeldikte en waarom is dat belangrijk?
• Wanneer gebruik je een PWM en wanneer een MPPT laadregelaar?

Manieren om voldoende stroom te hebben in een camper

Wanneer we het hebben over off-grid stroomvoorziening, is zonne-energie waarschijnlijk het eerste waar je aan denkt. Toch moet je zonne-energie in een camper zeker nog aanvullen met andere energiebronnen. Dit heeft te maken met het kleine dakoppervlak van campers.

Vaak past er op een camper 2x een 100W zonnepaneel. Op een zonnige dag in augustus levert dat in Nederland ongeveer 660Wh per dag op. Dat is net voldoende om een koelkast en wat ledlampen te voorzien van stroom.

Bij slecht weer daalt de opbrengst vlug, met een negatieve energiebalans tot gevolg. Je verbruikt dan meer energie dan je zonnepanelen kunnen opwekken. Je kunt je voorstellen hoe de situatie dan is in de herfst of zelfs de winter. Daar word je niet vrolijk van.

Gelukkig zijn er naast zonnepanelen nog meer opties om stroom te krijgen in een camper. Zo kun je stroom opwekken door middel van de dynamo.

Stroom opwekken met de dynamo

Dit is naast zonnepanelen de meest gebruikte manier om energie op te wekken in een camper. Elke (brandstof)auto of camper heeft een dynamo en deze laat normaal alleen je startaccu bij. Bij campers zet je er een Cyrix relais tussen of een DC-DC converter en dan kan de dynamo ook je boordaccu bijladen tijdens het rijden. (Het Cyrix relais kun je gebruiken bij AGM accu’s en bij Lithium accu’s heb je altijd een dc-dc converter nodig.)

Stroom opwekken met de dynamo betekent ook dat je zelfs in de herfst en de winter je accu’s kunt bijladen. Zonnepanelen leveren in deze periode namelijk bijna geen stroom meer op.

De meeste dynamo’s in campers en bussen zijn tussen de 100-150 ampère. Als voorbeeld nemen we een dynamo van 125Ah op 12V. Deze kan zo’n 1500Wh opleveren voor elk uur dat de motor draait. Dat is dus twee keer zoveel als de 200W zonnepanelen op een zonnige zomerdag.

Let wel op: stroom die met de dynamo wordt opgewekt, wordt verdeeld over zowel de start- als de boordaccu. Niet alle 1500Wh zal dus in eerste instantie naar de boordaccu gaan, wanneer eerst de startaccu nog bijgeladen moet worden. Daarnaast heeft een dynamo ook een omvormer verlies dit kan zo 20-30% zijn. Neem dit ook mee in je berekening.

Accu bijladen op de kampeerplaats

Mocht je nu echt in nood komen, dan kun je er altijd nog voor kiezen om je accu’s bij te laden op de camping of camperplaats. Dit kan met een losse acculader of een alles-in-één apparaat. Een voorbeeld van zo’n apparaat is de Victron Multiplus. Deze voorkomt bijvoorbeeld overbelasting van de walstroomaansluiting.

Grote gaten in de camper voorkomen

Natuurlijk is het belangrijkste doel van een goed stroomsysteem dat je accu’s voldoende bijgeladen zijn. Zo is je camperleven zo comfortabel mogelijk. Toch is het ook geen overbodige luxe om je camper netjes te houden! Er grote gaten in boren voor de stroomvoorziening is gewoon best zonde.

Deze gaten worden er bij fabriekscampers en door zelfbouwers vaak in geboord voor de 230V / camping aansluiting. Gelukkig kun je deze aansluiting tegenwoordig ook inbouwen zonder grote gaten te maken.

Defa walstroomaansluiting

Om aan je 230V-aansluiting te komen, raden we de Defa walstroomaansluiting aan. Deze is namelijk een stuk kleiner dan de meeste aansluitingen: de grootte van het gat is dan vergelijkbaar met de doorsnee van een €2 muntstuk.

Bijkomend voordeel is dat de walstroomaansluiting zowel aan de voor- als achterkant waterdicht is. Daardoor kan deze ook in de bumper gemonteerd worden. De kabel haal je dan door de opening voor het achterlicht.

Zo hoef je voor walstroom al niet meer te boren in je camper!

Kabeldikte bepalen

De stroomkabels die je in je huis tegenkomt, zijn relatief dun. De kabels die je in je camper gaat gebruiken zullen een stuk dikker zijn. Gebruik je te dunne kabels, dan kunnen deze kabels erg heet worden. Het gevolg hiervan is een hoog brandgevaar!

Hoe dit precies zit en hoe je brandgevaar voorkomt, leggen we je uit.

Verschil AC/DC

Door de dunne kabels in je huis loopt wisselstroom op 230V. Deze wisselstroom wordt ook wel aangeduid als AC – Alternative Current.

De kabels vóór de omvormer hebben geen wisselstroom, maar gelijkstroom. Gelijkstroom wordt ook wel aangeduid met DC – Direct Current. Dit kan gaan om 12V/24V/48V.

De juiste kabeldikte bepalen

Een eerste stap in het bepalen van de juiste kabeldikte, is de handleiding van de omvormer of het 12V/24V apparaat raadplegen. Vaak staat hier een aanbevolen kabeldikte in. Hoe langer de kabel, hoe dikker deze moet zijn .

In de handleiding staat vaak een advieskabeldikte tot een lengte van 5 meter. Staat de advieskabeldikte niet in de handleiding, dan kun je de volgende vuistregel hanteren:

Ampères : 3 = minimale kabeldikte

Dit getal rond je af naar boven naar een gangbare kabeldikte.

Voorbeeld kabeldikte berekenen

Als voorbeeld nemen we een Dometic koelbox, type RMS 10.5T. Deze kan op zowel 230V als 12V en gebruikt maximaal 130Wh op DC (Direct Current) – dus wanneer aangesloten op 12V.

Als eerste achterhalen we het aantal ampères. De formule hiervoor is wattage : voltage = ampère.

In ons geval wordt dat 130W : 12V = 10,83Ah.

Dit aantal ampères delen we door 3, naar de vuistregel voor het berekenen van kabeldiktes. Dan komen we uit op 10,83Ah : 3 = 3,61.

De uitkomst ronden we altijd af naar boven. De volgende kabelmaat is 6mm2. In dit specifieke geval zou je dus een kabel gebruiken van 6mm2, als de kabel korter is dan 5 meter. Dit is ook wat de handleiding voor deze koelbox adviseert.

Gebruik van de juiste kabeldikte voorkomt groot gevaar!

Kiezen tussen een PWM-laadregelaar of MPPT

Energie gaat nooit direct van je zonnepanelen naar je apparaten. Naast een accu heb je dus altijd een zonnelaadregelaar nodig. Dan zijn er twee mogelijkheden: een PWM (Pulse-Width Modulation) of een MPPT (Maximum Power Point Tracking).

De keuze tussen een PWM-laadregelaar of een MPPT kan een moeilijke zijn. In het kort komt het er op neer dat je met een MPPT altijd een hogere opbrengst hebt dan met een PWM. De kosten liggen echter ook een stuk hoger.

Een PWM-laadregelaar heb je al in de prijscategorie €10-€40. Ga je voor een MPPT, dan beginnen de prijzen bij €80 en kan dit oplopen tot €800. De écht dure MPPT’s zijn dan ook niet geschikt voor een campersysteem, maar voor heel grote off-grid systemen.

Wanneer kies je voor een PWM?

Omdat de PWM-laadregelaar in aanschaf zo goedkoop is, kan dit een aantrekkelijke optie zijn. We raden je aan om voor een PWM te gaan wanneer je systeem voldoet aan een van de volgende opties:

• Het totale wattage van je zonnepanelen is minder dan 100Wp;

óf

• Je gebruikt voor elk zonnepaneel onder de 100Wp een aparte PWM.

In deze situaties weegt het verschil in opbrengst op tegen de lagere aanschafkosten. Hoe hoger het voltage van de zonnepanelen, hoe groter het verschil in opbrengstverlies wordt. Bij relatief lage voltages is dit verschil dus ook relatief klein (tot 20%).

Wanneer kies je voor een MPPT?

Bij systemen groter dan 100Wp is eigenlijk altijd een MPPT aan te raden. De MPPT kan namelijk bij hogere voltages tot 40% meer energie uit je zonnepanelen halen.

Vooral in Nederland, waar het nogal eens bewolkt is, maakt dit een groot verschil vergeleken met een PWM. Zo  wegen de aanschafkosten al gauw op tegen de extra opbrengst.

Weten welke MPPT je nodig hebt? Neem dan een kijkje op mppt.victronenergy.com. Hier vul je de gegevens in van je zonnepanelen en het voltage van je accu. Vervolgens komt er automatisch een advies uit voor de juiste MPPT. Mocht je twijfels hebben of het toch nog eens een keer willen laten checken. Stuur dan gerust een berichtje en dan kijken we graag met je mee.

We helpen je graag!

Heb je naar aanleiding van deze informatie nog vragen? Kun je niet wachten om te beginnen met je camper inbouwen, maar weet je toch niet zeker waar te beginnen? Of wil je wat meer informatie over welke MPPT past bij jouw stroomsysteem?

Schroom dan niet en neem contact met ons op via de telefoon of het contactformulier.
We zijn van maandag tot en met vrijdag te bereiken tussen 9:00 en 17:00.

We helpen je graag op weg!